TripAroundTheWorld

Deze Kaapverdiaanse legende (27 augustus 1941 – 17 december 2011) is de kampioen vertolker van de oorspronkelijke en traditionele morna en coladera en een groot voorbeeld voor veel Kaapverdiaanse artiesten. Al op jonge leeftijd was ze een zangeres met een buitengewone persoonlijkheid en een indrukwekkende stem en vanaf het vroege begin gaf ze haar concerten op blote voeten, waardoor ze de bijnaam `diva op blote voeten´ kreeg.

BIOGRAFIE

Cesaria werd geboren op 27 augustus 1941 in Mindelo. Haar moeder Dona Joana genoot van het voorbereiden en maken van heerlijke schotels voor haar man en haar vijf kinderen. Ze werkte als kokkin voor blanken, die haar erg waardeerden. Ze hield ook van muziek en muzikanten. Een buitengewoon levenslustige, goed verzorgde en geïnteresseerd persoon en de vertrouwelinge van Cesaria. Cesaria's vader, Justino da Cruz Evora, speelde cavaquinho (een kleine viersnarige gitaar), gitaar en viool. Onder zijn vrienden schaarde zich B. Leza, de favoriete componist van heel Kaapverdië. Cesaria was nog maar zeven toen hij overleed. Op jonge leeftijd ging ze bij haar grootmoeder wonen.

Cesaria (Cize voor haar vrienden) gaf op zondag optredens vanuit de muziektent op het centrale plein in de stad, samen met haar broer Lela op de saxofoon. Cesaria's leven was sterk verbonden met het Lombo district. Daar leerde ze over het leven en leerde ze zingen met behulp van componist Gregorio Gonçalvez, een charismatisch man die straattheater adoreerde.

Eduardo, een oudere muzikant, was haar eerste grote liefde, door hem begon ze met zingen bij Radio Mindelo. Haar reputatie verspreidde zich over de eilanden in de buurt. Café Royal werd haar hoofdkwartier, daar, tussen twee Portugese SG sigaretten in zong ze Morna's voor hulpverleners, advocaten, avonturiers, kippenhandelaars en Portugese ambtenaren. Toen Eduardo naar Europa vertrok, zong Cesaria in cafés en op schepen om haar verdriet te verlichten.

In de jaren '60 nam João Mimoz twee van haar nummers op en stuurde de opnames naar Portugal om daar een single van te maken. Het jaar daarna besloot Frank Cavaquim nog een album te produceren, beide pogingen mislukten echter volledig. In 1975 beheerste een terugslag van de onafhankelijkheid Kaapverdië en Cesaria stopte met optreden, daardoor raakte ze in een depressie die erger werd door overmatig drankgebruik. Deze stilte duurde ongeveer tien jaar. Kaapverdiaanse muzikanten verachtten haar door haar extreem lage sociale status, maar haar geluk zou veranderen. In het begin van de jaren '80 startte het PAIGC een vrouwenorganisatie, het OMCV, bestaande uit marxist militanten, inclusief Isaura, een apotheker en vriend van Cesaria. Hij hielp met het opzetten van een show in 1985, met als doel het geluk te herstellen van een vrouw die velen zagen als "de stem van Kaapverdië", maar voor Cesaria was dit een vernederende ervaring die haar niets bracht. Daarom zorgde Isaura voor een plek voor haar bij een delegatie van Kaapverdiaanse zangeressen die naar Lissabon zouden gaan voor een album opname.

In 1987 nodigde de bekende zanger Bana haar en andere Kaapverdiaanse artiesten uit om mee te werken aan een serie concerten in de Verenigde Staten. Hoewel Bana en Cesaria niet altijd even goed met elkaar konden opschieten, stemde ze in om een periode op te treden in een restaurant van Bana in Lissabon, daarmee kon ze haar ticket terug betalen. In dat restaurant ontmoette ze José da Silva, hij zou later haar mentor en officiële producer worden. Het was eind 1987 en José werd verliefd op Cesaria's prachtige stem en hij nodigde haar uit een album op te nemen in Parijs. Zij was 47 en had niets te verliezen, dus ze stemde in. In de Franse hoofdstad huurde José enkele bekende Kaapverdiaanse muzikanten in om het album La diva aux pieds nus (de diva op blote voeten) op te nemen (in samenwerking met Luis Morais, Paulino Vieira, Manu Lima en anderen). Eén nummer van dit album, Bia Lulucha, had enig succes in de Kaapverdiaanse gemeenschap. José was vastberaden, hij wist dat Cesaria talent had en besloot in 1990 nog een album met haar op te nemen, Distino di Belita.

In die tijd ging Cesaria van bar naar bar om geld te verdienen. Ze was verantwoordelijk voor haar twee kinderen en daarnaast ging het zicht van haar moeder snel achteruit. Ze woonden in een aftands huis in Mindelo. Distino di Belita was geen commercieel succes, maar het album viel wel op bij enkele professionelen, zoals Christian Mousset, directeur van Angoulême's Festival Musiques Métisses. François Post, pers attaché bij platenmaatschappij Mélodie (waardoor Cesaria internationaal doorbrak) haalde José over een akoestisch album te maken, dat Cesaria in mei 1991 opnam in Frankrijk. Vlak daarna gaf ze een concert op het festival van Angoulême en gaf ze een concert in Parijs, beide niet uitverkocht, maar wel met de nodige media aandacht.

In oktober van dat jaar kwam haar album Mar Azul uit, dat direct in de playlists van Franse radio stations terecht kwam. Op 14 december stond ze voor een volle zaal en ontving ze een staande ovatie. Zoals Véronique Mortaigne in de krant Le Monde schreef: "Cesaria Evora, a lively fifty-year-old, sings morna with mischievous devotion... (she) belongs to the world nobility of bar singers". De legende begon zijn vorm te krijgen.

Na Mar Azul groeide de media aandacht. José da Silva was zeker van zijn zaak en begon de productie van een ambitieuzer album, Miss Perfumado (1992). Met meer dan 300.000 exemplaren verkocht zien de meesten dit album als Cesaria's meesterwerk. Het werd tevens genomineerd voor een Grammy Award na de Amerikaanse release in 1999. Het album werd geproduceerd door José da Silva en Paulino Vieira, de creatieve pianist die Cesaria aanvankelijk begeleidde. Het bevat enkele van de mooiste nummers uit haar repertoire, in Kaapverdiaanse traditie: Sodade, Angola, Lua nha Testemunha en natuurlijk B. Leza's morna Miss Perfumado. De pers was zeer enthousiast over haar unieke stem, ze vergeleken haar zelfs met Billie Holliday. Alle verhalen die zouden bijdragen aan de "legende van Cesaria" vulden hele columns: haar onbeperkte liefde voor cognac en tabak, haar zware leven in een vergeten archipel en de warme nachten van Mindelo... In juni 1993 gaf Cize twee concerten in een uitverkocht Olympia en begon ze haar eerste grote internationale tour... "So I began singing again for good [...] I don't believe in dreams or fate [...] What delights me today is the happiness of having got through all the years of suffering to better enjoy the life I live now. At home, we say it's better to drink the venom first and the honey later. Now, I'm drinking the honey."

In 2004 won Cesaria een Grammy Award in de categorie Best Contemporary World Music Album, met het album Voz D'Amor.

In 2009 bracht ze een volledig nieuwe cd uit (Nha sentimento), een album dat de zwaarte en de lichtheid van haar stem combineerde, met aanzienlijk meer latin- en sambainvloeden dan gewoonlijk.

Sinds 2005 ging het niet goed met haar gezondheid, en onderging ze een aantal operaties. Dit dwong haar eind september 2011 tot het beeindigen van haar carrière. Op 17 december 2011 overleed Évora op 70-jarige leeftijd aan de gevolgen van hartfalen.

Als eerbetoon aan aan Cesária Évora is de Luchthaven Sao Pedro op 8 maart 2012 omgedoopt tot Cesária Évora International Airport.